ประเพณีวัวเทียมไถ

#ประเพณีวัวเทียมไถ

หลังจากที่ได้ทำบุญในวันออกพรรษาตักบาตรดอกไม้ตักบาตรเทโวแล้วยังมีอีกกิจกรรมที่น่าสนใจและมีการสืบสานกันมาจนถึงปัจจุบันคือ ประเพณีประกวดวัวเทียมไถ วัวเทียมเกวียนซึ่งทางวัดใหญ่นครชุมน์จะจัดขึ้นในทุกๆปีหลังจากวันทำบุญออกพรรษา กิจกรรมนี้ เป็นการส่งเสริมและอนุรักษ์วัฒนธรรมการ ทํานาในอดีต ซึ่งในอดีตการทำนาเราใช้วัวและคันไถเป็นเครื่องมือ ทุ่นแรงในการทำนา แต่ในปัจจุบันนี้การใช้วัวและไถ ในการทำนามิได้มีให้เห็นแล้วประเพณีนี้จึงเกิดขึ้นเพื่ออนุรักษ์ไว้ให้คนรุ่นใหม่และเด็กๆรุ่นหลังได้ดูและศึกษาเรียนรู้

"วัวเทียมไถ วัวเทียมเกวียน” เป็นทั้งเครื่องมือการเกษตร เป็นภูมิปัญญาด้านกีฬาพื้นบ้าน และเป็นงานช่างฝีมือดั้งเดิมของชาวนาในอดีต แม้ปัจจุบันชาวนาจะไม่ได้ใช้วัวเทียมไถและเกวียนในภาคการเกษตร และการบรรทุกขนส่งแล้ว แต่ยังคงมีการอนุรักษ์วัว คันไถ และเกวียนเพื่อใช้ในกิจกรรมด้านศาสนา ศิลปวัฒนธรรม และกิจกรรมทางสังคม เช่นการแข่งขันวัวเทียมเกวียน การนำวัวเทียมเกวียน เข้าขบวนแห่แหนทางศาสนาและการท่องเที่ยว อย่างสม่ำเสมอ

ในอดีต "วัว” และ "เกวียน” เป็นสมบัติสำคัญของชาวนา โดยใช้เป็นเครื่องทุ่นแรงงานด้านการเกษตร ตั้งแต่ต้นฤดูการทำนาไปจนถึงการเก็บเกี่ยว หน้าที่หลักของ "วัว” ได้แก่ การไถนา คราดนา เทียมเกวียนบรรทุกสิ่งของ การเข็นข้าวเข้าลาน การนวดข้าว สุดท้ายวัวยังเป็นอาหารใช้บริโภค อีกทั้ง หนัง กระดูก และเขาวัว ยังสามารถนำไปทำเครื่องประดับต่างๆ ได้

กระทั่งถึงยุคที่มีการใช้เครื่องจักร รถไถนา รวมถึงมีเทคโนโลยีใหม่ๆ ทดแทนแรงงานคนและสัตว์ จึงทำให้วัวและเกวียนต้องลดความสำคัญลง จากที่เคยทำงานกลับถูกทิ้งร้าง เกวียนแปรสภาพไปเป็นเครื่องประดับตกแต่งบ้านเรือน เป็นเฟอร์นิเจอร์ โต๊ะ เก้าอี้ ขณะที่ วัว ซึ่งเป็นวัวไทยพันธุ์พื้นเมือง ก็ลดหน้าที่ลงเหลือเพียงใช้ในการแข่งขันกีฬาวัวลาน วัวเทียมไถ วัวสวยงาม และเป็นเนื้อวัวเพื่อการบริโภค

แต่สำหรับ "วัวลาน” ถ้าเป็นวัวฝีเท้าดี ก็จะยังคงมีความสำคัญ มีมูลค่าสูง ซื้อขายกันตัวละหลักหมื่น หลักแสน ไปจนถึงหลักล้านไปเลยก็ยังมี

วัวและเกวียน ค่อยๆ ถูกทิ้งร้างจากสังคมชาวนาเรื่อยมา กระทั่งในช่วงระยะเวลา ๓๐ ปีนี้ กลุ่มผู้เลี้ยงวัวในนาม "ชมรมอนุรักษ์วัวเทียมเกวียน–เทียมไถ จังหวัดเพชรบุรี ราชบุรี และกาญจนบุรี” ได้รื้อฟื้นการใช้วัวเทียมเกวียนเพื่อการอนุรักษ์ ผ่านกิจกรรมรูปแบบต่างๆ เช่น กิจกรรมด้านสังคมและวัฒนธรรม งานพิธีต่างๆ ขบวนแห่บวชนาค แห่ขันหมาก แห่เทียนเข้าพรรษา แห่องค์กฐินผ้าป่า และในเทศกาลวันสำคัญทางพระพุทธศาสนาที่วัดใหญ่นครชุมน์ก็ยังคงมีการจัดงานประเพณีวัวเทียมไถและวัวเทียมเกวียนเพื่อให้คนรุ่นใหม่และเด็กๆรุ่นหลังได้เห็นและรับรู้วิถีชีวิตในการทำนาในยุคอดีตโดยผ่านกิจกรรมต่างๆเหล่านี้และยังคงอนุรักษ์ไว้ให้ยังดำรงคงอยู่ถึงปัจจุบัน

#ณบ้านม่วง

#มอญสไตล์ณบ้านม่วง

#มอญบ้านม่วง