วงปี่พาทย์มอญ

#ปี่พาทย์มอญ

เป็นวงดนตรีที่ได้รับรูปแบบมาจากมอญแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยา สืบเนื่องต่อมาจนถึงสมัยกรุงธนบุรี และเพิ่มเติมเข้ามาในสมัยรัตนโกสินทร์ จากหลักฐานสมัยกรุงธนบุรีปรากฏในหมายรับสั่งงานฉลองพระแก้วมรกต ความตอนหนึ่งว่า “ หมื่นเสนาะภูบานพิณพาทย์ไทย ๕ รามัญ ๕ ลาว ๑๒

ปี่พาทย์มอญเป็นเครื่องดนตรีประจำของชาวรามัญอย่างหนึ่ง ซึ่งบรรเลงในกรณีต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นงานมงคลและงานอวมงคล แม้งานฉลองที่ใหญ่โตก็ใช้ปี่พาทย์มอญบรรเลงกัน ซึ่งคนไทยในสมัยโบราณก็ถือเช่นนั้น เช่นงานสมโภชพระแก้วมรกตในสมัยพระบาทสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี แต่คนไทยในสมัยปัจจุบันยึดถือกันว่า ปี่พาทย์มอญใช้บรรเลงได้แต่งานศพเท่านั้น ที่เป็นดังนี้ก็คงเป็นด้วยสมัยต่อมา ได้เห็นปี่พาทย์มอญออกบรรเลงแต่งานพระบรมศพ เมื่อออกพระเมรุ ( ซึ่งปี่พาทย์มอญประโคมตลอดเวลา ) เพราะปี่พาทย์ไทย ซึ่งเป็นของหลวงบรรเลงเฉพาะเวลาทรงธรรม์เท่านั้น เมื่อเห็นดังนี้จึงค่อยเอาอย่างกันมาต่อเมื่อมีงานศพท่านผู้ใหญ่ที่เคารพนับถือก็จะหาปี่พาทย์มอญมาประโคมเป็นเกียรติ์ และยึดถือเป็นแบบแผนมาจนถึงทุกวันนี้ อีกประการหนึ่งคงจะเป็นด้วยเสียงเพลงของวงปี่พาทย์มอญมีความไพเราะเยือกเย็น ระคนเศร้า เหมาะกับงานศพเป็นอย่างยิ่ง และเครื่องดนตรีก็มีความสวยงาม แกะลวดลายลงรักปิดทอง กลมกลืนกับตู่พระธรรม์และเครื่องตั้งศพ ดังกล่าวปี่พาทย์มอญจึงเป็นวงดนตรีที่นิยมใช้ในงานศพ

วงปี่พาทย์มอญที่แท้และดั่งเดิมนั้น มีเครื่องบรรเลงเทียบเท่ากับวงเครื่องห้าของไทย คือ

1. ปี่มอญ

2. ระนาดเอก

3. ฆ้องมอญวงใหญ่

4. ตะโพนมอญ

5. เปิงมาง

6. โหม่ง ( ใบเดียว )

ปี่พาทย์มอญได้รับความนิยมมากในเมืองไทย รูปขนาดของวงได้เพิ่มมากขึ้นโดยเริ่มตั้งแต่วงปี่พาทย์เครื่องใหญ่เพิ่มฆ้องมอญเป็น ๓ ร้าน คือ ฆ้องมอญวงใหญ่ ๒ ร้าน และฆ้องมอญวงเล็ก ๑ ร้าน และเพิ่มฆ้องมอญเป็น ๔ ร้าน คือ ฆ้องมอญวงใหญ่ ๒ ร้าน และฆ้องมอญวงเล็ก ๒ ร้าน

ในปัจจุบันวงปี่พาทย์มอญเจริญเติบโตขึ้นมาก โดยการขยายวงให้ใหญ่ขึ้น เป็นวงปี่พาทย์มอญวงพิเศษ มีฆ้องมอญมากขึ้น บางวงถึง ๑๐ หรือ ๑๕ ร้าน บางงานต้องสร้างเต๊นเพื่อตั้งวงปี่พาทย์มอญโดยเฉพาะ ซึ่งภายหลังวงปี่พาทย์วงพิเศษดังกล่าว นอกจากนิยมใช้เป็นเครื่องประโคมในงานศพแล้ว ยังเป็นเครื่องประดับเกียรติยศของเจ้าภาพไปในตัวอีกด้วย บางงานถ้าผู้ตายเป็นนักดนตรีอวุโส หรือนักดนตรีที่มีชื่อเสียง จะมีวงปี่พาทย์มอญวงพิเศษบรรเลงหลายวง

นอกจากการเปลี่ยนแปลงโดยการเพิ่มเครื่องดนตรี ( ฆ้องมอญ ) มากขึ้นแล้ว วงปี่พาทย์มอญยังมีวิวัฒนาการเปลี่ยนแปลงลักษณะของเครื่องดนตรี เพื่อให้เหมาะสมเป็นวงปี่พาทย์มอญมากขึ้นอีก กล่าวคือ เปลี่ยนแปลงรูปลักษณะของระนาดเอก ระนาดทุ้ม และระนาดเหล็กใหม่ โดยการสร้างให้มีลักษณะเหมือนฆ้องวง เพียงแต่ย่อสัดส่วนให้ต่ำลง ปัจจุบันเป็นที่นิยมกันมาก

#ณบ้านม่วง

#มอญสไตล์ณบ้านม่วง

#มอญบ้านม่วง